قبرستان هفتاد ملا در استان سیستان و بلوچستان، شهرستان زاهدان، بخش میرجاوه، دهستان تمین، در ۱۵۰ متری جنوب روستای ««روپس»» بالا قرار گرفته است. این قبرستان تاریخی مقبرههای خاص و معماری جالب توجهی دارد که مورد توجه گردشگران واقع شده است.
میرجاوه که یکی از شهرهای استان سیستان و بلوچستان است، در ۷۵ کیلومتری جنوب شرقی زاهدان قرار گرفته است. میرجاوه تنها مرز قانونی در جنوب شرق ایران است که آمد و شد گردشگران خارجی و داخلی از آن صورت میگیرد. این شهر به وسیلة راهآهن، ایران را به شبه قاره هند مرتبط میکند و یکی از قدیمیترین گمرکات کشور به شمار میرود که قدمتش بیش از صد سال است.
این قبرستان متعلق به دوران اسلامی است و از مهمترین جاذبههای گردشگری شهرستان میرجاوه محسوب میشود. قبرستان هفتاد ملا در میان کوهی کم ارتفاع از جنس ماسه سنگ ساخته شده است. این کوه در منطقهای کوهستانی و در دامنههای شمالی تفتان که آب و هوای معتدلی دارند قرار گرفته است. رودخانه «روپس» و باغهای میوه در ۲۰ متری شمال این قبرستان واقع شدهاند، پوشش گیاهیی منطقه شامل بوتههای خودرو و درختچههای جنگلی نیز میشود.
برای ساخت این قبرستان همانند دیگر آثار باستانی روستای تمین، مردم دورة باستان حفرهای بزرگ را در دل یک صخره به وجود آورده و معماری قبرها الهام گرفته از سبک معماری مقبره کورش است. قبرستان بیش از ۵۰۰ مترمربع وسعت دارد. قبرهای قبرستان همواره در سایه هستند و به همین دلیل دور از باد و باران بوده و نسبتا سالم ماندهاند. ۱۰۰ سال پیش، دو ستون سنگی بزرگ نیز در برابر این حفره قرار داشته که هم اکنون تخریب شده اند.
قبرها مستطیل شکل هستند و دو طرف آن با خشت خام بالا آوردهاند و اجساد را داخل آن میگذاشتند. بر روی هر یک از قبرها هشت سوراخ وجود دارد که هوا از داخل آنها میگذرد. روی دیوارههای قبور قبرستان، از رنگ قرمز استفاده شده که نوعی خاک در این ناحیه است.
دربارة این مقبره روایات تاریخی مستندی وجود ندارد، در نتیجه افسانهها و قصه های مختلفی دربارهاش گفته میشود. اولین افسانه بیان میکند که پس از حمله اعراب به این منطقه موبدان زرتشتی به این مکان پناه برده و پس از مرگشان در همان جا دفن شدند و روایت دوم این است که این منطقه در مسیر رودخانه واقع بوده و مردم برای آنکه درگذشتگان از سیلاب در امان باشند، آنها را در ارتفاعات بلند دفن میکردند.
این قبرستان در تاریخ ۱۸ اردیبهشت سال ۱۳۸۰ با شماره ثبت ۳۸۲۶ در فهرست آثار ملی ایران به ثبت رسید.
با تورهای ایرانگردی ما همراه باشید تا ازمکانهای عجیب ایران بازدید کنید.